amißionis omnium dignitatum, beneficiorum ecclesiasticorum siue secularū ac priuationis inhabilitatisq̀; quorumuis Ordinū regularium priuilegiorum quorumcumq; indultorum a sede Apostolica cuiuscumq; tenoris existant, potestatis etiam studium generale tenendi, legendi, ac interprætandi quasuis scientias & facultates, nec non amissionis cuiuscumq; Emphyteosis,MarginaliaEmphyteofis idem. quod latine dicitur melioratio, cum in meliorem statum id conuertimus quod prius incultum accepturus. seu quorumcumq; feudorum, ac etiā inhabilitatis ad ea & alia in posterum obtinenda, nec non inhibitionis Ecclesiasticæ sepulturæ, & insuper criminis lesæ Maiestatis, porro sub ipsis hæreticorum & fautorum eorumdē in iure expreßis pœnis, eo ipso & absq; vlteriori declaratione, si (quod absit) contra fecerint, incurrendis, omnibus & singulis vtriusq; sexus Christifidelibus tam laicis q̃ Ecclesiasticis, secularibus, & quorumnis ordinum regularibus & alijs quibuscumq; personis cuiuscumq; status, gradus, vel conditionis existant, & quacunq; Ecclesiasticæ vel mūdanæ præfulgeant dignitate, etiā sanctæ Ro. Ecclesiæ Cardinalibus, patriarchis, primatibus, Archiepiscopis, Episcopis, partiarchaliū, metropolitanarū, & aliarū cathedraliū, collegiatarum, ac inferiorū Ecclesiarum prælatis, clericis, alijsq; personis Ecclesiasticis, secularibus, & quorumuis ordinum etiam mendicantium regularibus, abbatibus, prioribus, vel ministris generalibus, vel particularibus fratribus, seu religiosis, exemptis & non exemptis, studiorum quoq; vniuersitatibus, secularibus & quorumuis ordinū etiam mēdicantiū, regularibus, necnon regibus, Imperatoris electoribus, principibus, ducibus, marchionibus, Comitibus, Baronibus, Capitaneis, conductoribus, domicellis, omnibusq; officialibus, Iudicibus Notarijs ecclesiasticis & secularibus, cōmunitatibus, vniuersitatibus, potētatibus, Ciuitatibus, castris, terris & locis, seu eorū, vel earū ciuibus, habitatoribus & incolis, ac quibusuis alijs personis Ecclesiasticis vel regularibus (vt præfertur) per vniuersum orbem vbicumq;, & præsertim in Alemania existentibus vel pro tempore futuris, ne præfatos errores, aut eorū aliquos, peruersamq; doctrinā huiusmodi asserere, affirmare, defendere, prædicare, aut illi quomodolibet publicè vel occultè quouis quasito ingenio vel colore tacitè vel expreßè, fauere præsumant.

Insuper quiæ errores præfati & plures alij continentur in libellis seu scriptis cuiusdam Martini Lutheri, dictos libellos & omnia dicti Martini scriptæ, seu prædicationes quæ in Latino vel quocunq̀; alio idiomate reperiantur in quibus dicti errores seu eorū aliquis cōtinētur, similiter damnamus, reprobamus atq̀; omnino reijcimus, & pro omnino dānatis, reprobatis, ac reiectis (vt præfertur) haberi volumus, mandantes in virtute sanctæ obedientiæ & sub pœnis prædictis eo ipso incurrendis, omnibus & singulis vtriusq; sexus Christifidelibus superius nominatis, ne huiusmodi scriptæ, libellos, prædictiones, seu schedulas, vel in eis contenta capitula, errores, aut articulos supradictos continentiæ, legere, asserere, prædicare, imprimere, publicare siue defendere, per se vel alium seu alios, directe vel indirecte, tacitè vel expreßè, publicè vel occultè, aut in domibus suis siue alijs publicis vel priuatis locis tenere quomodolibet præsumāt, quinimo illa statim post harum publicationem, per ordinarios diligenter quæsita solemniter in præsentia cleri & populi sub omnibus & singulis supradictis pœnis comburant.

MarginaliaPrimū Lutherus amice & modeste de Indulgentijs disputauit. Postulauit hoc tuum, Papa Leo, officiū vt pari modestia rationes allius, vel fi sanæ fuissen ad mitterētur, vel fi falsæ, ex scrpturis reuincerētur. Hoc factū nō est. Postea supplex se tibi submisit, quātum incolumi veritate licuit: quem tu indigne reieceras. Deinde submisit se vniuersitatum iudicio: ne sic quidem receptus est. Doceri postulauit aut commonstrari saltem errores, at nihil est præstitū, priusq; doctrina illius dānata, quam audita est. Prouocauit, posi hæc ad Conciliū: ne id quidem admissum est. Tot igitur quum prætermissa sint abste officia, nūc rogas tamen quid prætermisimus. &c.Quod verò ad ipsum Martinum attinet, bone deus, quid prætermisimus? quid non fecimus? quid paterna charitatis omisimus vt eum ab huiusmodi erroribus reuocaremus? postq̀; enim eum citauimus, mitius cum eo procedere volentes, illum inuitauimus, atq̀; tam per diuersos tractatus cum legato nostro habitos, q̃ per literas nostras hortati fuimus, vt æ prædictis erroribus discederet, aut ad nos oblato etiā saluo conductu & pecunia ad iter necessaria, sine metu seu timore aliquo, quē perfectæ charitas foras mittere debet, veniret, ac Saluatoris nostri Apostoliq; Pauli exemplo, non in occulto, sed palam & in facie loqueretur.

MarginaliaQuod Rom. Pontifices prædecessores vestri in suis canouibus, & cōstitutionibus nunquam errauerint, id vos Romani docebitis ad Græcas, quod auint, Calendas.Quod si fecisset, pro certo (vt arbitramur) ad cor reuersas, errores suos recognouisses, nec in romana curia, quam tantopere vanis maleuolorū rumoribus plus q̃ oportuit tribuendo, vituperat, tot reperißet errata: docuissemusa eum luce clarius, Sanctos Rom. pontifices prædecessores nostros, (quos prater omnē modestiā iniuriose lacerat) in suis canonibus seu constitutionibus (quas mordere nititur) nunq̃ errasse, quia, iuxta Prophetā, nec in Galaad resina, nec medicus deest. Sed obaudiuit semper, & prædicta citatione, omnibusq̀; & singulis supradictis spretis, venire contempsit, ac vsq; præsentem diem contumax atq̀; animo indurato censuras vltra annum sustinuit, et quod deterius est, addens mala malis, de citatione huiusmodi notitiam habens in vocem temeraria appellationis prorupit ad futurū Conciliū, contra consititutionē. Pij. 2. & Iulij. 2. prædeces. nostrorū, qua cauetur taliter appellantes hæreticorum pœna plectendos. Frustra etiā Cōcilij auxiliū implorauit, qui illi se nō credero profitetur, ita vt contra ipsum tanq̃ de fide notoriè suspectum, imo vere hæreticum, absq; vlteriori citatione vel mora ad condemnationem eius tanq̃ hæretici, ac ad omnium & singul. suprascriptarum pœnarum & censurarum seueritatem possemus procedere. Nihilominus, de corunde fratrū nostrorū consilio, omnipotentis dei imitantes clementiam, qui non vult mortem peccatoris, sed magis vt conuertatur & vinat, omnium iniuriarum hactenus nobis & sedi Apostol. illatarūobliti, omni qua possumus pietate vti decreuimus, & quantum in nobis est, agere vt proposita mansuetudinis via, ad cor reuertatur, & a prædictis recedat erroribus, vt ipsum tanq̃ filium prodigum ad gremium Ecclesiæ reuertentem benigne recipiamus.

MarginaliaImo ipse totidem verbis te togat (Leo Papa) & hortatur vt manifestæ veritati obniti, & contra euangelij stimulum calcitrate desisius.Ipsum igitur Martinum & quoscumq̀; ei adherentes, eiusq̀; receptores & fautores per viscera misericordia dei nostri, & per aspersionem sanguis domini Iesu Christi, quo & per quem humani generis redemptio & sanctæ matris Ecclesiæ adificatio facta est, ex toto corde hortamur atq̀; obsecramus, vt ipsius Ecclesiæ pacem, vnitatem, & veritatē pro qua ipse Saluator tam instanter orauit ad patrem, turbare desistant, & a prædict. tā perniciosit erroribus prorsus abstineant, inuenturi apud nos, si effectualiter peruenerint, & paruisse per legitima documenta nos certificauerint, paterna charitatis affectum & apertum mansuetudinis & elementia fontem.

Inhibentes nihilominus eidem Martino ex nunc vt interim ab omni prædicatione seu prædicationis officio omnino desistat, alioqui vt ipsum Martinū, si forte iusticiæ & virtutis amor a peccato non retrabat indulentiaq; spes ad pœnitentiam non reducat, pœnarum terror coerceat disciplinæ. Eundem Martinum eiusq̃ adharentes, complices, fautores, & receptatores tenore præsentium requirimus & monemus in virtute sanctæ obedientiæ & sub prædictis omnibus pœnis eo ipso incurrendis districtè præcipiendo mandamus, quatenus infra 60. dies, quorum 10. pro primo, viginti pro secundo, & reliquos 10. dies pro tertio & peremptorio termino assignamus, ab assixione præsentium in locis infra scriptis immediate sequentes numerandos, ipse Martinus, complices, fauteres, adhærentes, & receptatores prædicti a præfatis erroribus eorumq; prædicatione ac publicatione & assertione, defensione quoq̀; & librorum seu Scripturarum editione super ijsdem siue eorum aliquo omnino desistant, librosq; & Scripturas omnes & singul. præfatos errores, seu eorum aliquos quomodolibet continentes, coniburāt vel comburi faciant.

Ipse etiā Martinus errores & assertiones huiusmodi omnino reuocet, ac de reuocatione huiusmodi per publica documenta in forma iuris valida in manibus duorum prælatorum consignata ad nos infra alios similes 60. dies transmittenda, vel per ipsummet, si ad nos venire voluerit (quod magis placeret) cum præfato plenißimo saluo conductu, quem ex nunc concedimus deferenda, nos certiores essiciat, vt de eius vera obedientia nullus dubitationis scrupulus valeat remanere.

Alias, si (quod absit) Martinus præfatus, complices, fautores, adherentes & receptatores præfati secus egerint, seu præmissa omnia & singula infra terminum prædictum cum effectu non impleuerint, MarginaliaDoctrina Apostolica hæreticū hominem vitare iubet samel ac iterum admonitum, cœterum pro hæreticis trucidari innocentes ac præmijs propositis conquiri ac trahi ad Ianienam id nusquam iubet.Apostoli imitantes doctrinam qui hæreticum hominem post primam & secundam correctionem vitandum docuit, ex nunc prout ex tunc & èconuerso eundem Martinum, cōplices, adhærentes, &c. tanq̃ aridos palmites in Christo non manentes, sed doctrinam contrariam, catholicæ fidei inimicam, siue scandalosam, seu damnatā, in non modicam offensam diuinæ maiestatis ac vniuersalis ecclesiæ & fidei catholicæ detrimentum & scandalum dogmatizantes & prædicantes, claues quoq; Ecclesiæ vilipendentes, notorios & pertinaces hæreticos eadem authoritate fuisse & esse declarantes, eosdem vt tales harum serie cōdemnamus, & eos pro talibus haberi ab omnibus vtriusq; sexus Christifidelibus volumus & mandamus:

Inhibemus præteria sub omnibus & singul. præmißis pœnis eo ipso incurrendis, ne quis scripta, etiam præfatos errores nō continentia, ab eodem Martino vel condita vel condenda, seu eorum aliqua, tanq̃ ab homine orthodoxa fidei inimico, atq; ideo vehementer suspecto, vtq; eius memoria omnino deleatur de Christifidelium consortio, legere, asserere, prædicare, laudare, imprimere, publicare, siue defendere, per se vel alium, vel alios, directe, vel indirecte, tacitè vel expreße, publicè vel occulte quoquo modo præsumat, quinimo illa comburat, vt præfertur.

Monemus insuper omnes & singulos Christifideles sub eadem excommunicationis lata sententia pœna, vt hæreticos prædictos mandatis nostris non obtemperantes, post lapsum termini supradicti euitent, & quantum in eis est euitari factant &c. Ad maiorem præterea dicti Martini, suorumq; complicum, fautorum, ac adhærētium, sic post lapsum termini supradicti declaratorū hæreticorū & cōdēnatorū confusionē, vniuersis vtriusq̀; Sexus Christifidelibus, patriarchis, Archiepiscopis, Episcopis, patriarchalium, metropolitan. &c. Prælatis, capitulis, &c. Nec non singulis principibus quacunq̀; Ecclesiastica vel mundana fulgentibus dignitate, Regibus, Imperatoris electoribus, ducibus &c. præsertim in Alemania constitutis mandamus, quatenus sub prædictis pœnis, ipsi vel eorum quilibet præsatum Martinum, complices, adhærentes, & fautores personaliter capiant, & captos ad nostram instantiam retiueant & ad nos mittant, reportaturi pro tam bono opere, a nobis & sede Apostolica remunerationem, vel saltem vt eos de Metropolitanis, Cathedral. Collegiat. & alijs Ecclesijs, domibus, monasterijs, conuentibus, ciuitatibus &c. omnino expellant. Eos qui secus egerint, vna cum locis ipsis, ad qua eundem Martinum declinare contigerit, q̃ diu ibi remanserit, & triduo post eius recessum, ecclesiastico subijcimus interdicto.

Et vt præmissæ omnibus innotescant, mandamus insuper vniuersis patriarchis, Archiepiscopis, Episcopis &c. Vbilibet per vniuersum orbem, præsertim in Alemania constitutis, quatenus ipsi vel eorum quilibet sub similibas censuris & pœnis eo ipso incurrendis, Marti-